Nieuwe energie, nieuwe inspiratie

Door L. Moratis

Ik waarschuw de lezer dezes vooraf dat dit is een blog is die ik met pijn in het hart schrijf – het is namelijk een nogal zuur exemplaar waarbij niemand zich veel moeite zal moeten getroosten om hierin mijn teleurstelling over een aantal recente ontwikkelingen te ontwaren. En daarmee is deze blog ook een klein beetje een hartekreet.

Een nieuw jaar begint vaak met nieuwe inspiratie. En met een schijnbaar oneindig aantal nieuwjaarsbijeenkomsten, zelfs in tijden van een economische en financiële crises. Misschien wel juist ten tijde van een kredietcrisis, want een beetje peptalk is nu natuurlijk geen overbodige luxe.

Afgelopen maandag was ik bij de nieuwjaarsbijeenkomst van MVO Nederland in de RAI. Het grote nieuws was de samenwerking tussen MVO Nederland, IDH (Initiatief Duurzame Handel) en Samenleving & Bedrijf. Dat was natuurlijk geen nieuws meer. Wel is het een belangrijke ontwikkeling voor MVO Nederland, dus een bijdrage van de respectievelijke organisaties mocht niet ontbreken. Maar eerlijk gezegd raakte ik er bepaald niet geïnspireerd door.

Niets nieuws te melden?

Een ‘outlook’ voor de aankomende jaren ontbrak. Er werd nauwelijks ingegaan op concrete ontwikkelingen die ons vakgebied raken. Er werden geen visies geschetst. De inhoud begaf zich slechts aan de oppervlakte en het bleef vooral bij terugkijken op reeds in gang gezette programma’s en activiteiten. Er was blijkbaar geen nieuws te melden. Er werden geen vernieuwende perspectieven op het vakgebied neergezet. De bijdragen leken vooral bedoeld om de samenwerking tussen MVO Nederland, IDH en Samenleving & Bedrijf nog eens te legitimeren. (Die samenwerking vind ik zelf overigens niet onverdeeld gelukkig – MVO Nederland loopt hiermee het gevaar een nogal diffuus profiel te krijgen.) De bijdrage van Andre Veneman (voorzitter van het bestuur van IDH) maakt wat meer los bij het publiek, maar dat had meer met retorische bekwaamheid van de duurzaamheidsmanager van AkzoNobel te maken dan met de inhoud van zijn verhaal. De directeur van MVO Nederland constateerde nog dat hij de aandacht voor MVO in deze roerige tijden vooral naar Planet en veel minder naar People zag uitgaan. Die scheve verdeling van aandacht is zonder meer zichtbaar, hoewel dit de teneur van MVO van de afgelopen jaren is – en dus niet toe te schrijven is aan de crises. Er mocht daarom meer aandacht komen voor zaken als de balans tussen werk en privé en – vooral – diversiteit. Helemaal mee eens. Jammer dat de zes sprekers tijdens de bijeenkomst allen witte mannen waren, waarvan er in ieder geval vijf ouder dan 50 jaar waren. Een hoop ervaring, zullen we dan maar zeggen. Maar ik kreeg er geen energie of inspiratie door.

Energie & MVO

Over energie gesproken: het zal weinigen ontgaan zijn dat de uitverkoop van de Nederlandse energiesector nu echt begonnen is met de verkoop van Essent aan het Duitse energiebedrijf RWE. Wat hier vooral vervelend aan is, is dat duurzaamheid nauwelijks enige rol van betekenis lijkt te hebben gespeeld in de deal. Essent probeerde zich toch te profileren met duurzaamheid en MVO? Ze hadden in ieder geval geen slecht track record. Bij RWE is dat wel anders. De verslaggeving hierover en de reacties in den lande laten ook weinig aan de verbeelding over. Het WNF heeft laten weten zich te beraden op de samenwerking met de nieuwe energiereus, omdat zij betwijfelt of de nieuwe organisatie nog wel voorloper zal zijn op het gebied van duurzaamheid. Tweede Kamerlid Diederik Samson kwalificeerde RWE als een energiebedrijf die vooral in milieuonvriendelijke energieopwekking investeert. RWE staat bijvoorbeeld bekend vanwege de bruinkoolwinning.

RWE

Terzijde: ik heb de website van RWE eens bekeken – en ik nodig iedereen die dit leest ook uit om dat eens te doen. Het geeft een aardige illustratie van de oorzaak van de twijfel van het WNF. Initiatieven op het gebied van duurzaamheid door RWE ten spijt (zie ‘Innovatieve projecten’), lees ik in ieder geval bar weinig over duurzaamheid of MVO op hun website. Ook hier geen visie  – en al helemaal geen visie op duurzaamheid en de rol die een bedrijf al RWE daarin speelt (“topspeler zijn op de Nederlandse markt” vind ik in ieder geval geen visie. Op zijn best is dat een ambitie).

RWE biedt 9,3 miljard euro voor het energiebedrijf. De Provincie Noord-Brabant bezit bijna een derde van de aandelen in Essent. Dat levert hen dus heel wat euro’s op. Hartstikke mooi en die euro’s kunnen vast nuttig besteed worden, maar het kan niemand die bij de verkoop betrokken is, ontgaan zijn dat er een, laten we zeggen, ‘duurzaamheidsverschil’ zit tussen Essent en RWE. Zaken als leveringszekerheid en het behoud van werkgelegenheid hebben een rol gespeeld in de verkoop. En terecht. Maar duurzaamheid… Tja. Gedeputeerde van de Provincie Noord-Brabant Annemarie Moonen haastte zich nog wel te zeggen dat de opbrengst van de verkoop ook geïnvesteerd zal worden in duurzaamheidsinitiatieven. Maar veel concreter dan dat werd dat ook weer niet. Ik kreeg het idee dat ze de vraag van de interviewer vreemd of verrassend vond. Lang leve een duurzaam Brabant. Ik ben overigens ook benieuwd of de Minister van Economische Zaken (het departement dat de MVO-visie namens de regering draagt) hier nog iets van heeft gezegd. Ik heb een vermoeden van het antwoord op die vraag. Het is in ieder geval duidelijk dat de bestuurders van de Provincie Noord-Brabant, net zoals bijna alle grote Nederlandse bedrijven blijkens een recent onderzoek van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling, niet op prestatiecriteria op het gebied van duurzaamheid worden beoordeeld. En zolang dat niet het geval is, kan de uitverkoop van de Nederlandse energiesector zo ook een uitverkoop van Nederlandse duurzaamheid worden. Dat kan niet de bedoeling zijn.

Werk aan de winkel

Goed, energie. Er is een hoop energie nodig, want er is wat mij betreft veel werk aan de winkel op het gebied van MVO en duurzaamheid. Werk aan de winkel voor RWE, voor Nederlandse bestuurders, voor MVO Nederland, voor mij en mijn collega’s en iedereen die wat wil bereiken op dit gebied for that matter. Mijn goede voornemen voor 2009 was om optimistisch te blijven. Dat is nog steeds zo, maar er is een tweede voornemen bij gekomen. Ik ga mensen proberen te inspireren om zich niet onbetuigd te laten over MVO en duurzaamheid.